QSD Genel Komutan Mazlum Abdi ile Suriye Geçici Devlet Başkanı Ahmed El-Şaraa arasında 8 maddelik anlaşma metni imzalandı. PYD Dışilişkiler Sözcüsü Salih Muslim, hem anlaşmanın detaylarını hem de Önder Apo’nun Rojava’ya gönderdiği mektuba ilişkin ANF’nin sorularını yanıtladı.  

“Bu anlaşma metni ile Rojava Devrimi perçinlendi diyebiliriz. Bundan sonra biz hem içerde hem dışarda, tüm yönleri ile bu devletin ortağıyız. Uluslararası anlamda da arabulucu güçler vardı, o güçler de paylarına düşeni yapacaktır” diyen Salih Muslim, bu anlaşma metninin Önder Apo’nun Rojava’ya gönderdiği mektup ile uyumlu olduğunu söyledi. Muslim, bazı çevrelerin iddia ettiği gibi Önder Apo’nun Rojava için kesinlikle silahsızlanmadan bahsetmediğini duyurdu.  

PYD Dış İlişkiler Sözcüsü Salih Muslim şunları söyledi:

Dün QSD Genel Komutanı Mazlum Abdi ile Suriye Geçici Devlet Başkanı Ahmed El-Şaraa arasında anlaşma imzalandı. Bu anlaşmaya dair ilk yorumunuz nedir?  

Bu anlaşma birkaç gün önce Özerk Yönetim ve QSD’nin ortak toplantısında kararlaştırılmıştı. Bu komitelerin oluşturulması ve 7-8 maddelik bir anlaşma olacağı kararlaştırılmıştı. Komiteler oluşturulacak ve detaylar o komiteler arasında konuşulacak.  

Maddeleri tek tek konuşacağız ancak, genel çerçeve açısından yorumunuz nedir? Yani bu anlaşma ile Rojava Devrimi perçinlendi diyebilir miyiz? En azından bölgesel anlamda Rojava statü kazandı diyebilir miyiz? 

Evet, perçinlendi diyebiliriz. Biz bu kadar savaştık ve bu kadar mücadele ettikten sonuçta artık her şeye ortak oluyoruz; bunu diyebiliriz. Bu devletin her şeyine ortak oluyoruz. Yönetimine, anayasasına, yaşamına, ekonomisine, her şeyine ortak oluyoruz.   

Birinci madde ile başlayalım; "Tüm Suriyelilerin dini ve etnik kökenlerine bakılmaksızın siyasi sürece ve tüm devlet kurumlarına yetki ve sorumluluk temelinde temsil ve katılım haklarının garanti altına alınması". Bu aslında Rojava’da uygulanan tüm toplumsal kesimlerin birlikte yaşamını hedefleyen bir projeydi. Bu proje tüm Suriye'nin geneline mi uygulanacak yoksa sadece Rojava için mi konuşulmuş? 

Hayır, sadece Özerk Yönetim için değil, tüm Suriye için uygulanacak. Detaylar konuşulacak ancak bu tüm Suriye içindir.  

İkinci madde önemli: "Kürt toplumu Suriye devletinin yerli bir topluluğudur ve Suriye devleti onun vatandaşlık hakkını ve tüm anayasal haklarını garanti altına almaktadır". Suriye'de Kürtler bir kimlik sahibi dahi değildi, vatandaş dahi sayılmıyorlardı. Bu maddeyi nasıl değerlendiriyorsunuz?  

Baas rejiminin uyguladığı insanları kimlikten düşürme programı filan geçmiştir. Ayrıca bazı eski kanunlar vardı, onlar da düzeltilecek. Yani Kürtler eşit vatandaşlık haklarının hepsini elde edecekler. 

Bir diğer madde ise, Suriye topraklarının tamamında ateşkes sağlanması. Ancak Rojava’ya dönük saldırılar sürüyor. Türk devletinin ve bağlı çetelerin saldırıları var. Bu saldırılara karşı ortak bir tutum mu alınacak?  

Bu çatışmalar ve çetelerin yaptıkları kanun dışı olacaktır. Bu saldırılara birlikte karşı koyacağız. Kimse bunların devletin bir gücü olduğunu söyleyemez. Çünkü onlar çetedir ve kanun dışıdır. Çeteler saldırılarına devam ederse birlikte savaşmayı gerektirir.  

Bir diğer madde ise; "Kuzey ve Doğu Suriye’deki tüm sivil ve askeri kurumların sınır kapılarının, havaalanları, petrol ve doğal gaz sahaları dahil olmak üzere Suriye devletinin yönetimine entegre edilmesi". Bu maddeye ilişkin ne söylersiniz?  

Sınırlarımızda bulunan, mesela, Nisêbîn, Til Koçer gibi kapıları beraber yöneteceğiz. Buralardan gelen gelirlerin dağılımına, yönetimine birlikte karar vereceğiz. Yani bu da kanunlara ve anlaşmalara bağlı olacak. Anlaşmalarda bunların detayları oluşturulacaktır.  

Bir diğer madde ise, yerlerinden edilmiş tüm Suriyelilerin kendi kasaba ve köylerine geri dönmelerinin sağlanması ve Suriye devleti tarafından korunmalarının sağlanması. Özellikle burada ilk akla gelen Efrîn, Gire Spî ve Serêkanîye. Bu bölgelere dönük plan nedir? Bu anlaşmadan ne anlıyoruz? 

Herkesin kendi yerine dönmesi sağlanacak. Bazılarının evlerine el konulmuş, dışardan gelenler yerleştirilmiş. Bu insanlar eski yerlerine dönecekler. Bir manada buraların Türkiye işgalinden kurtulması demektir.  

Peki "Suriye devletinin Esad kalıntılarına ve güvenliğine ve birliğine yönelik her türlü tehdide karşı mücadelesini desteklemek" ne anlama geliyor? 

Beraber olacağız. Baas rejiminden kalanlar yer bulamayacaklar. Yani bizim yerlerimizden yararlanıp rejime karşı savaşmayacaklar.  

Yedinci madde de Suriye toplumunun tüm bileşenleri arasında ayrışma yaratmaya yönelik çağrılarının, nefret söylemlerinin ve nifak yayma girişimlerinin reddedilmesi yer alıyor. Bu anlamda Türk devleti HTŞ üzerinden tekçilik dayatması yapıyordu. Bu anlaşmayla bu baskının boşa çıktığını söyleyebilir miyiz? 

Suriye'nin vatandaşları, din, ırk ayrımı gözetilmeden eşit sayılacak. Mesela kimse ben  Êzidîleri kabul etmiyorum diyemeyecek. Veya onları Müslümanlığa zorlayamayacak. Büyük bir demokratik yönetim ile herkes istediği gibi yaşayacak. Bu anlamda büyük bir kazanım. Hem Aleviler için hem Dürziler için hem Êzidîler için hem Hristiyanlar için büyük bir kazanım.  

Peki yürütme komitelerinin anlaşmanın en geç yıl sonuna kadar hayata geçirilmesi için çalışmalarını sürdürmesinden, oluşturulan komitelerin çalışmalarını sürdürüp, yıl sonuna kadar bu anlaşmanın hayata geçmesini mi sağlayacaklar? Bu aynı zamanda anayasanın hazırlanmasına da mı işaret ediyor? Yoksa sadece buradaki pratik faaliyetler mi hayata geçirilecek? Anayasa daha uzun vadede mi hazırlanacak?  

Bu 8 maddenin her bir maddesi için bir komite oluşturulacak. Silahlı güçlerin bir komitesi olacak. Silahlı güçlerin nasıl katılacağını tartışacak. Bir anlaşmaya varılacak, ondan sonra yönetimin nasıl olacağına ilişkin tartışma olacak. Bu komiteler bir yıl içinde tüm bu anlaşmayı sağlamış olacak. Bunun içinde Anayasa meselesi de olabilir, bir geçici anayasa da olabilir. Daha sonra bu geçici Anayasa referanduma tabi tutulur.  

Peki bu anlaşma, bu anlaşma uluslararası ölçekte ne anlama geliyor? Mevcut geçici yönetimin uluslararası desteği biliniyor. Yeni Suriye'nin kurulumunda özellikle batılı güçlerin önemli bir işlevi olduğunu görüyoruz.   

Uluslararası güçler arabulucu oldular. Hem bizim yönetimimizin hem de Suriye yönetiminin arabulucuları vardı. Demek ki bu arabulucular onaylamış ve burada herkes kendi payına düşeni yapacaktır. Yani biz resmen bu devletin bir ortağıyız.  

Yani buradan uluslararası güçlerin de bu metinde dahli olduğunu veya bu anlaşmanın bir tarafında yer aldıklarını mı anlıyoruz? 

Her şeyde; biz bu devletin işlerinde hem içerde hem dışarda ne varsa ortak oluyoruz.  

Yine bu mesele ile bağlantılı olarak çok tartışılan bir konu ise, Önder Apo’nun Rojava’ya gönderdiği mektup oldu. O mektupta ne dediği, silahsızlanma konusunda herhangi bir söyleminin olup olmadığı çok tartışılıyor. Özellikle AKP medyası tarafından QSD ve YPG’ye dönük silahsızlanma çağrısı yapıldığı iddia edildi. Bu anlaşma bu propagandalara da cevap oldu mu?  

O mektup yönetime geldi. Kısacası benim bildiğim kadarı ile, o mektup bizim doğru yolda olduğumuzu gösteriyor. Yani Suriye’nin bir parçası olmak, beraber olmak, barışı sağlamak. Yani biz o mektupta söylenenlerin dışında değiliz. Yani Önderliğin belirttiği noktaların dışına çıkmış değiliz.  

Siz mektubu okudunuz mu?  

Mektubun içeriği bana iletildi, o mektupta neler olduğunu duydum. Biz prensip olarak barışmayı ve bu devletin bir parçası olmayı kabul ediyoruz. Tabii kendi haklarımızı, özgünlüklerimizi korumak şartıyla bu devletin içinde yerimizi alacağız. Zaten biz baştan beri de bunu söylüyorduk. Yani bunun dışında çıkmış değiliz. Şimdi siz yandaş medyadan bahsediyorsunuz. Yandaş medya, bugün yapılan bu anlaşmayı ‘teslimiyet’ olarak görecektir veya böyle propaganda yapacaktır. Ancak gerçek öyle değildir. Böyle bir anlaşmaya varılması bizim için büyük bir kazanımdır. Keşke Bakurê Kurdistan’da da böyle bir şey olsaydı, çok iyi olurdu. 

Önder Apo’nun gönderdiği mektubun içeriğini bildiğiniz için netleştirmek adına tekrar soruyorum; Önder Apo Rojava'ya ilişkin gönderdiği mektupta herhangi bir silahsızlanmadan veya öz savunmanızdan geri adım atmanıza dair bir söylemi var mı?  

Hayır, öyle bir şey yok. Kesinlikle yok. 

Peki ortaya çıkan bu anlaşma metni Önder Apo’nun Rojava’ya ilişkin tahayyül ettiği perspektife uygun diyebilir miyiz? 

Suriye’nin bir parçasıyız. Beraber yaşamak istiyoruz. Kendi özgünlüğümüzü korumak istiyoruz. Bunların hepsi bu anlaşma metninin içinde var.  

 Eklemek istediğiniz bir husus var mı?  

Yalnız halkımız yandaş medyaya inanmasın. Biz hiçbir zaman yalan söylemedik. Onun için bizi dinlemelerini istiyoruz. Teşekkür ederim.