BM: Elektronik atıklar felakete yol açabilir

Bir BM raporu, 2022 yılında üretilen 62 milyon ton elektronik atığın dörtte birinden daha azının geri dönüştürüldüğünü ve bunun da ağır metaller, plastikler ve zehirli kimyasallardan kaynaklanan kirliliğe yol açtığı uyarısında bulundu.

ÇEVRE

Küresel E-Atık Monitörü raporunun başyazarı Kees Balde AFP'ye yaptığı açıklamada "Bu çevre için büyük bir felaket" dedi.

Bu atıklar özellikle en yoksul ülkelerde sağlık açısından da büyük riskler oluşturuyor. 2022 yılında toplam 62 milyon ton elektronik atık üretildi; bu rakam 2010 yılına kıyasla yaklaşık iki kat daha fazla.

Bu miktarın içinde elektronik sigara ve tablet gibi küçük günlük eşyalar, elektrikli diş fırçasından tost makinesine kadar çeşitli ev aletleri ve televizyon ekranları, elektrikli bisiklet ve scooter gibi daha büyük eşyalar yer alıyor.

"Bir şey satın almak çok kolay. Sadece birkaç tıklama yeterli... Ondan kurtulmak ise çok daha zor" diyen Balde, hükümetler ve şirketler geri dönüşümü kolaylaştırmazsa tüketicilerin yapabileceği çok az şey olduğunu da sözlerine ekledi.

Birleşmiş Milletler Eğitim ve Araştırma Enstitüsü (UNITAR) ve bir başka BM kuruluşu olan Uluslararası Telekomünikasyon Birliği'ne (ITU) göre, dünyadaki her insan yılda ortalama 7,8 kilogram elektronik atık üretiyor. Ancak bu miktar ülkeden ülkeye önemli farklılıklar gösteriyor: Bir Avrupalı, bir Afrikalı'nın yaklaşık yedi katı kadar elektronik atığa yol açıyor. 

BM'ye göre, yönetilmeyen elektronik atıklar her yıl çevreye 45.000 ton zararlı plastik ve 58 ton cıva yayıyor. 

Balde, bu elektronik atıkların çoğunun zengin ülkelerden geldiğini, ancak gerçekte artık çalışmayan "ikinci el eşya kılığında" daha yoksul ülkelere gönderildiğini açıklıyor.

Yine de bu atıkların işlenmesinde en büyük eksiklik gelişmekte olan ülkelerde görülüyor: Afrika'da bu atıkların %1'inden daha azı uygun şekilde geri dönüştürülüyor, bu da genellikle uygun ekipmanların bulunmadığı ve çalışanların tehlikeli maddelere maruz kaldığı gayri resmi ortamlarda gerçekleşiyor.

Rapora göre e-atık belası, güneş panelleri ve elektrikli araçlar gibi yeni teknolojilere olan talep geri dönüşüm kapasitesini aştıkça daha da kötüleşecek.

Bununla birlikte sözkonusu  atıklar değersiz değil. BM, tüm bu atılan eşyaların içerdiği metallerin değerinin 91 milyar dolar olduğunu tahmin ediyor.