Uydu görüntüleri Tonga'da büyük hasar olduğunu gösteriyor. Bilim insanları, bu sualtı volkanik patlamasının yıllarca çevreye zarar verebileceğini söylüyor.

ASİT YAĞMURU

İlk patlamadan bu yana yanardağ, atmosferdeki su ve oksijen ile etkileşime girdiklerinde asit yağmuru oluşturan iki gaz olan kükürt dioksit ve nitrojen oksit salıyor.

Auckland Üniversitesi'nden volkanbilimci Shane Cronin, Tonga'nın tropik iklimi nedeniyle “bir süreliğine Tonga çevresinde asit yağmuru olması muhtemel” dedi.

Asit yağmuru mahsulde yaygın hasara neden olur ve taro, mısır, muz ve bahçe sebzeleri gibi Tonga'nın temel gıda maddelerini mahvedebilir. Cronin, "Patlamaların ne kadar sürdüğüne bağlı olarak gıda güvenliği tehlikeye girebilir" dedi.

Uydu görüntüleri, bulutun batıya doğru yayıldığını gösteriyor; bu, Tonga'nın bu asit yağmurunun bir kısmından kurtulabileceği, ancak o zaman Fiji'nin yoluna çıkabileceği anlamına geliyor.

Pazartesi günü yayınlanan bir bültende, BM insani işler ofisi Fiji'nin hava kalitesini izlediğini ve insanlara evdeki su depolarını kapatmalarını ve yağmur durumunda içeride kalmalarını tavsiye ettiğini söyledi.

BALIK ÖLÜMLERİ

Tonga'nın yaklaşık 700 bin deniz kilometrekarelik münhasır ekonomik bölgesi, kara alanından bin kat daha büyüktür. Ve çoğu Tongalı yiyeceklerini - ve geçimlerini - okyanustan sağlar.

Yeni Zelanda'daki Otago Üniversitesi'nden bir jeolog olan Marco Brenna, bilim insanlarının henüz yerde araştırma yapmamasına rağmen, "eldeki birkaç fotoğrafın karada bir kül örtüsü olduğunu gösteriyor" dedi.

Okyanusta, bu kül deniz yaşamına zararlı olabilir. Cumartesi günkü patlamadan haftalar önce Tonga Jeoloji Hizmetleri , yakınlardaki deniz suyunun zehirli volkanik deşarjlarla kirlendiği ve balıkçıların “bu sulardaki balıkların zehirli veya zehirli olduğunu varsaymaları” konusunda uyarmıştı .

Kaçınılmaz olarak, patlama durumu daha da kötüleştirdi. Volkanın yakınındaki bulanık, kül dolu su, balıkları yiyecekten mahrum edecek ve yumurtlama yataklarını yok edecektir. Bilim insanları, bazı balıkların yok olacağını ve hayatta kalanların göç etmeye zorlanacağını söyledi. Deniz tabanının yapısındaki daha fazla değişiklik, balıkçı gemileri için yeni engeller yaratabilir.

Brenna, "Aynı veya yeni balıkçılık alanlarının restore edilmesi biraz zaman alacak" dedi.

BAĞLANMIŞ MERCANLAR

Düşen kül, Tonga'da koronavirüs salgınından önce yılda 5 milyon dolara kadar gelir getiren bir turizm endüstrisinin temel dayanağı olan mercan resiflerini de boğabilir.

Patlamadan önce bile, Tonga'nın resifleri hastalık salgınları ve mercan ağartması ve giderek artan güçlü siklonlar dahil iklim değişikliğinin etkileri tarafından tehdit edildi.

Şimdi, Guam Üniversitesi'nde volkanik patlamalar ve mercanlar üzerinde çalışan bir deniz biyoloğu olan Tom Schils, " Kuzey Mariana Adaları Hunga Tonga'daki hemen etki alanındaki geniş resif alanları muhtemelen büyük volkanik kül birikintileri tarafından gömüldü ve boğuldu" dedi .

Bu tür püskürmeler ayrıca suya daha fazla demir salarak resifleri daha da bozan mavi-yeşil alglerin ve süngerlerin büyümesini hızlandırabilir.

Scripps Oşinografi Enstitüsü'nden bir mercan kayalığı ekoloğu olan Brian Zgliczynski, resiflerin yeniden başlaması gerekebilir - yıllar alabilecek bir süreç, dedi. Sert mercanların ve balıkların geri dönüşü daha uzun sürerken, "Düşük su kalitesine daha toleranslı türler önce gelecek" dedi.

AŞINMIŞ KIYI HATLARI

Mercan resiflerinin kaybı, Tonga'nın yükselen sularla ve fırtına dalgalarıyla başa çıkma yeteneğini de etkileyecektir. Bu, küresel ortalamanın iki katı olan iklim değişikliğinin deniz seviyesinin yılda yaklaşık 6 milimetre yükselmesine neden olduğu Tonga için bir endişe kaynağıdır.

2015 raporunda Tonga, mercan resiflerinin yanı sıra kıyı deniz çayırları ve mangrovlar da dahil olmak üzere doğal fırtına tamponlarına yılda yaklaşık 11 milyon dolar değer biçti.

En son patlamayla birlikte, bir Tonga deniz seviyesi göstergesi, raporlamayı bırakmadan önce 1,19 metrelik  bir tsunami dalgası kaydetti. Tsunamilerin hızlı kıyı erozyonuna neden olduğu bilinmektedir. Ve iletişim sistemleri çökmeden önce, videolar insan yapımı deniz duvarlarında hasar olduğunu ortaya çıkardı.

Cronin, "Kıyı savunmaları ve geri kazanılan arazilerin tümü, tsunami dalgalarından güçlü bir şekilde etkilenerek adaları daha savunmasız bırakabilir" dedi.