‘Volkanik kış’ 250 milyon yıl önce ekolojik felakete yol açtı

250 milyon yıl önce türlerin yüzde 90'ını yok eden kitlesel yok oluş, Dünya'yı dondurucu bir kışa sokan volkanik bir patlamadan kaynaklandı.

250 milyon yıl önceki canlı türlerinin yüzde 90'ını yok eden "Büyük Ölüm”, kısmen küresel bir volkanik kış yaratan bir patlamadan kaynaklandı. 

Bilim insanlarından oluşan bir ekip, 250 milyon yıl önce bir kitlesel yok oluşa katkıda bulunması muhtemel ek bir güç belirledi.

Güney Çin'deki minerallerin analizi, yanardağ patlamalarının, dünyanın sıcaklıklarını büyük ölçüde düşüren bir "volkanik kış" yarattığını gösteriyor

Volkanik kül katmanlarıyla kaplı bu kayalardaki anomaliler, bunların yakındaki volkanlardan gelen kükürt açısından zengin emisyonlardan oluştuğunu veya etkilendiğini gösteriyor.

Atmosfere enjekte edildiğinde, kükürt aerosolleri, gelen güneş ışığını uzaya geri yansıtmak ve bulutları değiştirmek için hareket ederek hızlı bir soğutma etkisine neden olur. 

Araştırmacılar, Çin'deki volkanizmanın ortalama küresel sıcaklıkları geçici olarak 4°C kadar düşürebileceğine inanıyor.

Ekip, kükürt bakımından zengin volkanizmanın, 250 milyon yıl önce Permiyen Sonu neslinin tükenmesinin oluşumunda önceden bilinmeyen bir stres etkeni olabileceğini ve bu yıkıcı olayda türlerin kaybına katkıda bulunduğunu öne sürüyor.

New York Üniversitesi'nden makale yazarı ve jeolog Michael Rampino, "Büyük yok oluş sırasındaki jeolojik kayıtlara daha yakından baktığımızda, Permiyen sonu küresel çevre felaketinin deniz ve deniz dışı türler arasında birden fazla nedeni olabileceğini görüyoruz” diyor.

Onlarca yıldır bilim insanları, bu küresel ekolojik felakete neyin sebep olabileceğini araştırdı ve birçoğu, Rusya'nın Sibirya eyaletindeki geniş bir volkanik kaya bölgesi olan Sibirya Tuzakları olarak bilinen geniş lav taşkınlarının yayılmasına işaret etti. Bu patlamalar, volkanik karbondioksit salımlarından kaynaklanan şiddetli küresel ısınma ve okyanus sularının oksijenlenmesindeki ilgili azalma da dahil olmak üzere çevresel sıkışmalara neden oldu. Öte yandan deniz yaşamının boğulmasına neden oldu. 

Bununla birlikte, ekibin bulguları, volkanik olarak indüklenen ısınma döneminin, tam tersi bir stres etkeni olan volkanik bir kıştan önce gelebileceğini öne sürüyor.

Dr Rampino, "Çin'deki patlamalar tarafından üretilen sülfürik asit atmosferik aerosoller, Permiyen sonu kitlesel yok olma aralığında görülen şiddetli ısınmadan önce birkaç derecelik hızlı küresel soğumanın nedeni olabilir" dedi.

Araştırmacılar makalelerinde, "Güney Çin bloğunun yakınındaki Permiyen sonu kitlesel yok oluşuyla eş zamanlı büyük ölçekli patlamalar, Sibirya Tuzakları'nın büyük volkanik eyaletinin tek tetikleyici olmayabileceği ihtimalini güçlendiriyor" diye yazdı.

"Bu çalışma, küresel ortalama olarak ve Güney Çin Bloğu'nda muhtemelen 4°C olan hızlı bir soğuma olduğunu ve ardından Permiyen sonunda ani bir ısınma olduğunu güçlü bir şekilde gösteriyor"

“Uzun vadeli ısınmanın üzerine hızlı soğutma, karasal ekosistemlerin yaşadığı aşırı iklim koşullarını artırıyor.”

“Bu, hızlı iklim değişimlerinden kaynaklanan çevresel bozulmanın, Permiyen sonu biyotik kriz sırasında önemli bir öldürme mekanizması olduğu olgusunu desteklemektedir” diye açıkladılar.

Araştırmanın tüm bulguları Science Advances dergisinde yayınlandı.