Cezayir halkı son üç haftadır, ülkenin her yanında Buteflika’nın yeniden aday olmasına karşı sokaklara çıkarak “defol sistem” sloganları atıyordu. Eylemler, 22 Şubat’tan bu yana gerçekleşiyor. Tepkiler 8 Mart’ta benzeri görülmemiş bir kitleselliğe dönüşmüştü.

ADAYLIĞINI ÇEKTİ, SEÇİMLERİ ERTELEDİ

İki hafta Cenevre’de bir hastanede tedavi gördükten sonra Pazar günü ülkesine dönen Abdulaziz Buteflika, yedi tedbirden oluşan uzun bir mektupla beşinci kez aday olmayacağını açıkladı.

1999’dan beri Cumhurbaşkanı olan Buteflika, aday olmayacağını belirttiği açıklamasında “hiçbir zaman böyle bir düşüncesinin” de olmadığını savundu. Oysa, bir kaç gün öncesinde Buteflika’nın seçimlere adaylığı sunulmuştu. Sözkonusu adaylığın, kendisi adına, kendi haberi olmadan mı yapıldığı yönünde şüpheler oluştu.

Buteflika, 18 Nisan’da öngörülen seçimleri de erteledi ve hükümette değişiklik yapmaya başladı. Başbakan Ahmed Uyahia istifasını sundu, yerine İçişleri Bakanı Nureddin Bedui atandı.

İKİNCİ CUMHURİYET?

Buteflika, Cumhurbaşkanlığı seçimlerini düzenlemek için bir “ulusal konferans” düzenleneceğini bildirdi. Ulusal Konferans, 2019 yılı sonuna kadar siyasi sitemi reformdan geçirmek ve bir Anayasa projesi oluşturmakla görevli olacak. Cumhurbaşkanlığı seçimlerinin tarihini Ulusal Konferans belirleyecek. Konferansın hazırlayacağı Anayasa projesi daha sonra referanduma sunulacak. Ulusal Konferans’tan doğacak bir geçiş hükümeti, seçim sürecinin hazırlayacak. Diğer bir ifadeyle “İkinci Cumhuriyet’e” götürebilecek bir sürecin başlangıcı ilan edildi. Buteflika kendisini hızlı bir şekilde çekmeyecek. Geçiş sürecini yöneteceğini söyleyen Buteflika, planın başarıya ulaşması için halka söz verdi.

BELİRSİZLİKLER

Cezayir halkı ilk turu böylece kazanmış oldu. Ancak halen çok sayıda belirsizlik var. Yeni seçim tarihi belirlenmedi. 18 Nisan’dan sonra Buteflika’nın nasıl görevini sürdüreceği de muğlak. Zira buna yol açan bir yasal düzenleme yok. Mevcut durumda Buteflika, henüz görevinin başında bulunuyor. Bu sürecin ne kadar süreceği bilinmiyor. Bu nedenle Dilem isimli karikatürcü, “Beş yıllığına beşinci kez cumhurbaşkanı olmak yerine, on yıllık dördüncü görevimi yapacağım” ifadelerinin yer aldığı bir çizim paylaştı.

ORDU NİYE SESSİ KALDI?

Buteflika açıklamasında, bağımsızlıktan bu yana iktidarda olan partisi FLN, koalisyon partileri, yakınları ve orduya herhangi bir atıfta bulunmadı. Bazı analistlere göre, De Gaulle hayranı Buteflika tüm yetkilerin elinde olduğu mesajını vermeye çalıştı. Ancak gerçekte durumun böyle olmadığı ifade ediliyor. Buteflika, 2013’te beyin kanaması geçirdikten sonra halkla teması koptu. Kamuoyu önünde herhangi bir açıklaması yok. Kurduğu sistem içerisindeki farklı güçlerin, başka bir isim üzerine anlaştığı yönünde de iddialar var. Son günlerde, ülkedeki tek muhatap Genelkurmay Başkanı ve Savunma Bakanı Yardımcısı Ahmed Gaid Salah olarak öne çıkıyordu. Salah, Buteflika’nın açıklaması öncesinde bir tören sırasında yaptığı konuşmada “halk ile ordunun ortak bir gelecek vizyonuna sahip” olduğunu belirtmişti. Salah, “Ordu ile halk arasındaki ilişkiler güçlü ve spontanedir” demişti. Bunlar Cezayirli bir askerin ağzından duyulan alışıldık açıklamalar değildi. Bundan 30 yıl önce, Ekim 1988’de büyük protesto eylemleri ülkeyi sarstığında, kanlı bir şekilde bastırıldı. 500’ü aşkın kişi öldü, kitlesel tutuklamalar ve işkenceler yaşandı. Bu kez ordu, başkent Cezayir ve tüm diğer kentlerde geride durdu.

Son eylemler sırasında bir çok konuda ilkler yaşandı. Bin dolayında yargıç da ilk kez, Buteflika’nın aday olması halinde seçim sürecini onaylamayacakları açıklamasında bulundu.