Türkiye ile Rusya arasında 17 Eylül günü İdlib’de askerden arındırılmış bir bölge konusunda anlaşma sağlandı. İdlib’de 15 Ekim’e kadar Ankara destekli çetelerin belirlenen hattan çekilmesi gerekiyordu. Rejim güçlerinin kontrolündeki alanlar ile çetelerin elindeki alanlar arasında 15 ila 20 kilometre genişliğinde bir tampon bölge kurulması planlanıyordu.

SÜRE DOLDU

Anlaşma gereği çetelerin 10 Ekim’de ağır silahlarını çekmesi gerekiyordu. Ankara rejimi, kendilerine doğrudan bağlı olan çete gruplarının alandaki ağır silahları çektiğini iddia etti. Ancak bunu doğrulayacak bağımsız bir gözlemci heyet bulunmuyor.

El Nusra’nın kurduğu Heyet Tahrir el Şam (HTŞ) ise son güne kadar açık bir şekilde tutumunu ortaya koymadı. HTŞ, Türkistan İslam Partisi (TİP) ve Huras El-Din isimli gruplarla birlikte tampon bölge olarak belirlenen alanın üçte ikisinde hakimiyet kuruyor.

TAMPON BÖLGEDEN ÇEKİLMEDİLER

Anlaşmanın tutması için HTŞ’nin de prensipte tampon bölgeden çıkması geriyordu. Ancak geri çekilmeye dair görünür bir hareket içerisinde olmadılar.

Suriye İnsan Hakları Gözlemevi Müdürü Rami Abdulrahman AFP’ye yaptığı açıklamada “Bir kaç saat içerisinde tampon bölgenin oluşması gerekiyor, ama anlaşma henüz uygulamaya konulmadı” dedi.

Sürenin dolmasına saatler kala Pazar akşamı HTŞ bir açıklama yaparak, “cihat ve savaş seçeneğinden vazgeçmeyeceklerini” bildirdi. HTŞ, birinci hedeflerinin rejimi düşürmek olduğunu açıkladı.

İLK İHLALLER YAŞANDI

Bu açıklamadan önce de anlaşmayı tehlikeye koyan gelişmeler yaşandı. Tampon bölge olarak belirlenen alandan Suriye ordusu askeri mevzilerine yönelik top atışları gerçekleşti. Cumartesi akşamı komşu Hama’nın kuzeyindeki Curin’deki askeri mevzilere yapılan obüs saldırısında 2 Suriye askerinin öldüğü bildirildi. Tampon bölgeden benzer top atışları Halep bölgesine doğru da yapıldı. Bu atışların, doğrudan Türk destekli çeteler tarafından mı yoksa, bunlarla çoğu zaman iç içe olan HTŞ tarafından mı yapıldığı netlik kazanmadı.

ESAD’A GÖRE ANLAŞMA GEÇİCİ

Suriye rejimi anlaşmanın geçici olduğunu ve İdlib’i almayı sağlayacağını düşünüyor. 8 Ekim’de bir açıklama yapan Suriye Devlet Başkanı Başar El Esad, “Anlaşma geçici bir tedbirdir” diyerek, rejimin bu sayede alanda puan elde ettiğini savundu. Esad, “Halen teröristlerin kontrolünde olan bu vilayet ve diğer bölgeler, Suriye devletine geri dönecek” dedi.

İdlib, bir yıl önce belirlenen çatışmasız dört alandan birini oluşturuyordu. Geçen süre içerisinde diğer üç bölge rejimin kontrolüne geçti. Geriye sadece İdlib kaldı. Suriye rejimi, İdlib anlaşmasının da daha önceki çatışmasız bölgeler anlaşması kapsamında yapıldığını ve kontrolün yine rejime geçeceğini düşünüyor.