Washington İran’da rejim değişikliğine mi çalışıyor ?

ABD Dışişleri Bakanı Mike Pompeo’nun “İranlıların hangi tip yönetici istediklerini seçmesi gerekiyor” şeklindeki açıklaması yeni bir tartışma yarattı.

Dışişleri Bakanı Pompeo, Pazartesi yaptığı bir açıklamada “İranlıların hangi tip yönetici istediklerini seçmeleri gerekiyor. Önünde sonunda İran halkının yöneticilerine ilişkin bir tercih yapması gerekecek” dedi.

Pompeo, İran’ı “benzeri görülmemiş mali baskı” ve “tarihin en sert yaptırımlarını” uygulamakla tehdit etti.

Bu açıklamalar ABD yönetiminin İran’da rejim değişikliği için çalıştığı şeklinde yorumlandı.

Mevcut İran rejimi 1979’daki İslami devrimle ortaya çıktı. ABD ile İran ilişkileri de bu devrimle birlikte koptu. Pompeo’nun açıklaması çok sayıda uzman tarafından, ABD’nin bu rejimi devirme yönündeki bir stratejisinin itirafı olarak değerlendirildi. Neo-muhafazakar çevrelerde bu fikir benimseniyor.

Salı günü Dışişleri Baknalığı sözcüsü Heather Nauert’e bu soru yöneltildiğinde, Amerikalıların açık bir şekilde rejim değişikliği için çalıştığını inkar etti. Ancak böyle bir fikre kötü gözle bakmadıklarını da sözlerine ekledi.

Nauert, “Bizim politikamız rejim değişikliği değildir. Ama bir gün gelir ve eğer İranlıların karar vermesi, görüş belirtmesi gerekirse, bu çok iyi olur” dedi. Sözcü, “İran toplumunda kendilerine çok uzun zamandır kötü muamele yapan rejime artan tepkilerin” olduğunu belirtti.

ABD Başkanı Donald Trump 8 mayıs günü yaptığı açıklamada, rejim değişikliği konusundaki yorumları beslemişti. Trump, İranlıların “hayallerini gerçekleştirmeyi hakkeden bir ulus” olduğunu söylemişti.

Trump’ın kişisel avukatı Rudy Giuliani de sürgündeki İranlı muhalifler önünde yaptığı konuşmada, Trump’ı “bir rejim değişikliğini sağlamak konusunda kararlı bir Cumhurbaşkanı” olarak övdü.

ABD’de iki kilit mevkiye “şahin” olarak sınıflandırın isimlerin atanması da İran’a yönelik politikaların karakteri konusunda işaretler verdi. Dışişleri Bakanlığı’na getirilen Mike Pompeo ve Ulusal Güvenlik Danışmanı olarak atanan John Bolton, geçmişte rejim değişikliğini savunan isimler olarak dikkat çekiyor.

Pompeo, Salı günü yaptığı yeni bir açıklamada “İran halkının, ülkelerinin bu şekilde davranmadığı başka bir yol gördüğünde, bu yolu seçeceğinden eminim” dedi.

ABD ile İran arasındaki gerilim, Trump’ın Beyaz Saray’a geçmesi ile birlikte arttı. Trump son olarak, 2015’te imzalanan nükleer anlaşmadan da çekilerek, yaptırımlara geri göndü. Bununla birlikte ABD yönetiminin bölgede İran’a karşı bir cephe oluşturmaya çalıştığı da gözlemleniyor. ABD, Suudi Arabistan ve İsrail, bu cephenin en belirgin güçleri olarak dikkat çekiyor. İsrail, Trump’ın kararından sonra Suriye’de İran hedeflerine yönelik kapsamlı saldırılar gerçekleştirdi. Bölgesel rakipler Suudi Arabistan ile İran ise Yemen, Suriye, Irak ve Libya’da nüfuz savaşı yürütüyor.