İHD Amed Şubesi tarafından hazırlanan “Doğu ve Güneydoğu Anadolu Bölgesi 2018 Yılı  İlk 6 Ay Doğu ve Güneydoğu Anadolu Bölgesi İnsan Hakları İhlalleri Raporu”, şube binasında düzenlenen bir basın toplantısı ile kamuoyuna açıklandı. 

Basın metnini İHD Şube Başkanı Avukat Abdullah Zeytun okurken, İHD Bölge Temsilcisi Abdusselam İnceören de ihlal verilerini açıkladı.

'OHAL'İN KALICILIĞI HEDEFLENİYOR'

Zeytun, OHAL'in düşünce ve ifade özgürlüğü, basın özgürlüğü, ekonomik ve sosyal haklar ile kişi özgürlüğü ve güvenliği bakımdan mağduriyet oluşumuna ve ağır insan hakları ihlallerinin ortaya çıkmasına neden olduğuna dikkat çekti. 

Zeytun, şunları da söyledi: "Cumhurbaşkanlığı Hükümet sisteminin sahip olduğu yetkilerin çoğulcu-demokratik toplum anlayışına tezatlık gösteriyor olması, yine güvenlik eksenli 25 maddelik yasa paketinin TBMM’de yasallaştırılması pratiği, OHAL sürecinin yarattığı yıkımın onarılmasından çok aslında kalıcı bir hale getirilmeye çalışıldığı anlaşılmaktadır. Özellikle de kentin mülki amirinin olağanüstü yetkilerle donatılması öngören ucu açık yasa düzenlemelerin, toplumsal özgürlükleri ve insan haklarını kısıtlayarak demokratik yaşamı gerileten bir sonuç yaratacağı açıktır. Mesela OHAL rejimi süresince toplumsal gösteri ve toplantılara yönelik ‘güvenlik’ gerekçe gösterilerek getirilen hukuka aykırı kısıtlamalar, bu yasal düzenlemelerle ifade ve örgütlenme hürriyetine yönelik anti-demokratik uygulamaları kalıcı hale getirmektedir."

'MÜZAKERE KOŞULLARI SAĞLANMALI'

Kürt sorununa ilişkin tekçi, 'güvenlikçi' devlet politikalarının sonuç vermeyeceğinin görüldüğüne dikkat çeken Zeytun, müzakere koşullarının sağlanmasını istedi.

YAŞAM HAKKINA YÖNELİK İHLALLER

İHD'nin, 2018 yılının ilk 6 ayı için geçerli olan hak ihlali verilerinden bazıları şöyle:

"Keyfi Öldürme, Silah Kullanma yetkisinin ihlali veya Dur ihtarına uymadığı gerekçesiyle;

Güvenlik güçleri tarafından vurulan 3 kişi yaralandı.

Hapishanelerde 1 hasta mahpus yaşamını yitirdi. 1 mahpus cezaevinde şüpheli bir biçimde yaşamını yitirdi. 2 mahpus ise yaralandı.

1 kişi faili meçhul saldırılarda yaşamını yitirirken, 5 kişi ise yaralandı.

Resmi hata ve ihmal sonucu 7 kişi yaşamını yitirirken, 104 kişi ise yaralandı.

4 asker ve polis, intihar ettikleri iddia edilerek şüpheli bir şekilde yaşamını yitirdi.

2018 yılının ilk 6 ayında; 1 öğretmen ve 3 doktor gerçekleşen saldırılarda yaralandı. 

Bölge kentlerinde 2 çocuk, mayın ve sahipsiz bomba patlaması sonucu yaşamını yitirdi. 2’si çocuk olmak üzere toplam 4 kişi de yaralandı. 

2’si çocuk ve 1 erkek olmak üzere 3 kişi, kimliği belirsiz kişi veya kişilerce kuşkulu bir biçimde öldürüldü. 

Çatışmalı ortamda meydana gelen ihlaller ise şu şekilde;

4 kent merkezi ve bu kentlere bağlı 15 ilçe sınırlarında bulunan 593 bölgeyi kapsamına alacak şekilde toplamda, 18 kez özel güvenlik bölgesi ilanları gerçekleşti.  

4 kent merkezi ve bu kentlere bağlı 12 ilçede bulunan 282 köy/mahalle ve bu köy/mahallere bağlı bulunan 385 mezrayı kapsamına alacak şekilde toplamda, 16 kez sokağa çıkma yasağı ilan edildi. 

Yaşamını yitiren en az 1 örgüt militanına ait cenaze, ailesine teslim edilmedi.

Yaşamını yitiren örgüt militanlarının defin edildiği, en az 5 kez mezar/mezarlık tahrip edildi. 

Kadınların yaşam haklarına yönelik ihlaller;

6 kadın intihar etti, 1 kadın da intihar teşebbüsünde bulundu.

18 kadın aile içi şiddet sonucu katledildi, 10 kadın ise yaralandı. 1 kadın cinsel saldırıya maruz kaldı. 

6 kadın toplumsal yaşamda, saldırı sonucu katledildi, 3 kadın ise yaralandı. 4 kadın cinsel saldırıya maruz kalırken, 2 kadın da kaçırılarak alıkonuldu. 

Çocukların yaşam haklarına yönelik ihlaller;

3 çocuk intihar etti, 3 çocuk da intihar teşebbüsünde bulundu.

3 çocuk aile içi şiddet sonucu katledildi, 7 çocuk ise yaralandı, 6 çocuk cinsel istismara maruz kaldı.

4 çocuk toplumsal yaşamda, maruz kaldıkları şiddet sonucu yaralandı. 52 çocuk cinsel istismara maruz kalırken, 3 çocuk kaçırılarak alıkonuldu. 

İŞKENCE YASAĞINA YÖNELİK İHLALLER

En az 1 kişi gözaltında işkenceye ve kötü muameleye maruz kaldı. 

32 kişi gözaltı yerleri dışında (sokak-ev baskını) işkence ve kötü muameleye maruz kaldı. 

128 mahpus, cezaevinde işkence ve kötü muameleye maruz kaldı.

8 kişi, güvenlik güçlerinin ajanlık dayatmalarına maruz kalırken, 4 kişi de tehdit edildi.

7 kişi, toplumsal gösterilerde müdahale sonucu veya dövülerek yaralandı. 

KİŞİ ÖZGÜRLÜĞÜ VE GÜVENLİĞİNE YÖNELİK İHLALLER

44’ü çocuk bin 413 kişi gözaltına alındı. 

1’i çocuk 251 kişi tutuklandı.

997 ev baskını yapıldı.

DÜŞÜNCE, İFADE VE ÖRGÜTLENME ÖZGÜRLÜĞÜNE YÖNELİK İHLALLER

11 gazetenin 3 sayısı hakkında toplatma kararı verildi. 

1 yayınevine ve 1 gazete temsilciliği bürosuna baskın düzenlendi.

İnternet haber sitelerine 7 kez erişim engeli getirildi. 

Düşüncelerinden dolayı;

6 soruşturma dosyasında 43 kişi hakkında soruşturma başlatıldı.

16 dava dosyasında 66 kişi hakkında dava açıldı.

Aralarında siyasetçi ve gazetecilerinde bulunduğu 34 dosyada 52 kişi hakkında değişik hapis cezaları verildi. 

15 siyasi parti binası saldırı veya baskına uğradı. 

Güvenlik güçleri tarafından 10 toplumsal gösteri veya açık hava toplantısına müdahale edildi.

Toplantı veya gösteriler, kimi kentlerde süresiz, kimi kentlerde her ay yenilerek yasaklandı. 2018 yılının ilk 6 ayı içerisinde 16 kez yasaklama kararı açıklandı.

HAPİSHANELERDEKİ HAK İHLALLERİ

112 mahpus, gerekçe gösterilmeden sürgün/sevk edildi.

134 mahpus sağlık hakkı ihlaline maruz kaldı.

114 mahpus ve aileleri arasındaki görüşmeler engellendi.

En az 11 mahpus tecrit ve izolâsyona maruz kaldı.

En az 4 mahpus hakkında soruşturma başlatıldı. 

7 mahpusun haberleşme hakkı engellendi.

1 mahpus, sosyal etkinlik haklarından mahrum bırakıldı.

EKONOMİK VE SİYASAL HAKLARA YÖNELİK İHLALLER

Güvencesiz çalışma koşulları sonucu meydana gelen iş kazalarında; 9 işçi yaşamını yitirdi, 10 işçi yaralandı.

1328 işçi, işten çıkarıldı. 

200 işçi ücretlerini alamadı."