İsveç diktatörleri silahlanmayı sürdürecek

İsveç hükümeti, silah satışları kurallarında değişiklik yapan yasa önerisini muhalefet partilerinin desteğiyle parlamentodan geçirdi.

Adalet Bakanı Morgan Johansson, getirilen yeni kuralların dünyanın en katı silah ihraç kuralları olduğunu ve İsveç’in silah satışlarında demokrasi kriteri getiren tek ülke olduğunu iddia ederken insan hakları ve barış örgütleri, yeni kuralların diktatörlere silah satışını engellemediği düşüncesinde.

Dünyanın en fazla ihraç eden ülkeler sıralamasında ilk 10 içinde yer alan İsveç’te insan hakları örgütleri uzun yıllardan beri silah ihracatında sınırlamalara gidilmesi ve diktatörlükle yönetilen ülkelere silah satışının yasaklanmasını talep ediyordu.

Sosyal Demokrat İşçi Partisi ve Çevre Partisi Yeşiller’in oluşturduğu azınlık hükümeti, silah satışlarında daha önce yürürlükteki insan hakları kriteri yerine demokrasi kriteri getirmeyi kararlaştırdı. Ancak Sol Parti ve insan hakları örgütleri, 'demokrasi kriteri'nin son derece muğlak olduğunu, insan haklarını ihlal eden veya diktatörlükle yönetilen ülkelere silah satışmaları engelleyemeyeceğini söylüyor.

PROTESTO GÖSTERİSİ YAPILDI

Yasanın parlamentoda görüşülmesi sırasında İsveç Hükümeti’nin silah ihraç politikasını protesto etmek için parlamento binası önünde bir gösteri düzenlendi.

Gösteriyi örgütleyen sivil toplum örgütlerinin; İsveç Barış Derneği, Barış ve Özgürlük İçin Uluslararası Kadın Federasyonu, Uluslararası Af Örgütü, Diakona ve Hıristiyan Barış Hareketi’nin genel başkanları ortak bir açıklama yaparak yeni getirilen kuralların çok muğlak olduğunu ve diktatörlere silah satışını engellemediğini belirtti.

Günlük yayımlanan Svenska Dagbladet gazetesinde “İsveç’in diktatörlere silah satmayı sürdürmesi riskli” başlıklı açıklamada silah satışı için getirilen demokrasi kriterinin elastiki olduğunu ve diktatörlere silah satışının durdurulması için hükümetin silah tekellerinin çıkarlarını gözetmeyen siyasi bir tutum alması gerektiği belirtiliyor.

Silah satışından sorumlu Adalet Bakanı Morgan Johansson’un insan haklarını ihlal eden ülkelere silah satılmasının sorumluluğunu IPS’ye (Stratejik Ürünler Müfettişliği) yıktığı belirtilen açıklamada Uluslararası Ceza Mahkemesi’nin cumhurbaşkanını yargılamaya hazırlandığı Filipinler’e silah satılması eleştiriliyor.

DİKTATÖRLERE SİLAH SATIŞI ARTTI

Demokrasiyle yönetilmeyen ülkelere yapılan satışların 2000-2009 yıllarına kıyayla 2010-2016 döneminde % 120 oranında artarak 22,8 milyar krona yükseldiğine dikkat çekiliyor.

Yeni kuralların demokrasisi kötü olan ülkelere silah satışını sınırlayacağını öne süren Johansson, “Eğer İsveç’in savunma ve güvenlik politikası için güçlü bir neden varsa ticaret yapılabilir” diyerek diktatörlüklerle yönetilen ülkelere silah satışının sürdürüleceğinin ip uçlarını verdi.

Dışarıdan hükümete destek veren Sol Parti de yeni getirilen kurallara tepkili. Partinin Dış Politika Sözcüsü Yasmine Poiso Nilsson, hükümeti barış ve demokrasi konusunda güzel söylemlerde bulunmak ama pratikte buna uygun davranmamakla eleştirdi.

Sol Parti’nin diktatörler ve insan haklarını ihlal eden tüm ülkelere koşuluz olarak silah satışını durdurmasını talep ettiğini söyleyen Nilsson, partilerinin Suudi Arabistan, Katar ve Birleşik Arap Emirliği’ne silah satılmasına geçmişten beri karşı olduğunu hatırlattı.

Geçtiğimiz ayın ortasında açıklanan istatistiklerde insan haklarını ihlal eden ve Yemen’deki savaşa taraf olan Suudi Arabistan ve Birleşik Arap Emirlikleri’ne yapılan 156 milyon kronluk silah satılması eleştiriliyor.

TÜRKİYE'YE DE SİLAH SATIYOR

IPS’nin (Stratejik Ürünler Müfettişliği) 21 Şubat günü açıkladığı istatistikler geçtiğimiz yıl silah satışlarının bir önceki yıla kıyasla % 2 oranında artarak 11,3 milyar krona yükseldiğini gösteriyor. İsveç’in silah sattığı ülkeler arasında demokrasiyle yönetilmeyen ve ağır insan hakları ihlallerinin yaşandığı Türkiye, Suudi Arabistan, Birleşik Arap Emirlikleri, Filipinler, Tayland, Endonezya ve Pakistan gibi ülkelerde bulunuyor.

İsveç’in en fazla silah sattığı ülkeler sıralamasında Brezilya, Hindistan, ABD, Norveç, Almanya, Hollanda, Kanada, Fransa, İngiltere ve Güney Afrika ilk 10 sırada bulunuyor.

Ortadoğu’da en fazla silah ihraç ettiği ülkeler ise sırasıyla Birleşik Arap Emirlikleri, Ürdün, Suudi Arabistan, Katar, Bahreyn, Cezayir ve Tunus.