ABD’nin İçişleri Bakanı Süleyman Soylu ve Adalet Bakanı Abdülhamit Gül’e yönelik yaptırım kararı ile birlikte Dışişleri Bakanlığı ile Cumhurbaşkanlığı danışmanlarının yanı sıra çeşitli devlet yetkililerinden karşılıklı hamleler yapılacağına dair açıklamalar geldi. Öte yandan meclisteki 4 parti, AKP, MHP, CHP ve İYİP, ortak bir metin altına imza atarak yaptırımları kınadı. Mecliste temsili olan dört parti, ABD’ye yaptırım uygulanmasını dile getirse de henüz somutlaşan bir karar yok.

ABD’li rahip Andrew Brunson’un tutuklanmasıyla başlayan ve yaptırımlara varan süreç, dövizi de hareketlendirdi. Dolar ilk kez sembolik 5 TL sınırını aştı.

Prof. Dr. Baskın Oran ile Ezilenlerin Sosyalist Partisi MYK üyesi ve aynı zamanda Atılım ile Abstrakt Dergi yazarı Alp Altınörs, ABD ile Türkiye arasındaki bu gerilimi ANF’ye değerlendirdi.

ÇATIŞMA POLİTİKASI TÜRKİYE’YE BÜYÜK ZARARLAR VERİYOR

Baskın Oran, AKP’nin bir zamanlar Türk dış politika konusunda şimdiye kadar görülmüş en iyi formülü öne sürdüğünü belirtirken, “Komşularla sıfır sorun” politikasına atıfta bulundu. Oran, gelinen noktayı ise şöyle değerlendirdi:

“Gelinen noktada sadece komşularla değil, büyük devletler dâhil olmak üzere herkesle sorun politikasına girdik. Evde kocanla ya da karınla, mahallede komşunla iş yerinde patronla ve personelle, devletle belediyeyle, ülkelerle yani herkes ve herkesle kavgalıysan ortada bir sakatlık var demektir. Erdoğan çatışmaya dayalı bir politika izliyor. Herkesle çatışmalı politika bu ve bir mantığı da yok. Bunu sonuna kadar sürdüremez çünkü Türkiye’ye çok büyük zarar veriyor bu dış politikada.”

“Bu tablo karşısında Türkiye’nin nasıl bir pozisyon alacak?” sorusuna Oran şu cevabı verdi: “ Küçük devletler eğer stratejik bir konumdaysa ki Türkiye stratejik bir orta boy devletidir, büyük devletlerin bazı politikalarına engel olabilirler. Ama bu devletleri bazı politikaları izlemeye zorlayamazlar. Büyük devletlerle çatışmazlar. Sadece kendileri için hayati öneme sahip, büyük devletlerin uyguladığı politikaları durdurabilirler ya da zayıflatabilirler. Türkiye, Gürcistan hariç bütün komşularıyla çatışma içinde. Erdoğan çatıştıkça İslamcılar ‘Aslan Cumhurbaşkanım benim nasıl da posta attı ama ABD’ye’ diyor. Ama bir tek İslamcıların desteğini alıp da iç ve dış politikayı yürütmek mümkün mü? Sadece çatışmaya dayalı politikayı yürütmek? Asla çünkü Türkiye’ye çok büyük zararlar veriyor.”

BÖYLE BİR DIŞ POLİTİKA KABUL EDİLEMEZ

Altınörs ise yaşanan krizde ne ABD’nin Erdoğan iktidarına ne de Erdoğan’ın ABD’ye karşı olduğu gibi bir anlam çıkmadığını vurguladı: “Yaşananların tek izahı rehine siyasetinin iflasıdır. Pastör Brunson üzerinden yürüyen ‘biz Brunson’u bırakalım siz de şunları yapın’ şeklinde ilerleyen bir süreç var.”

Muhalefetin ortada yapılan bir pazarlık yokmuşçasına konuya yaklaştığını ifade eden Alp Altınörs şöyle devam etti: “Sanki bunlar hiç yaşanmamış gibi CHP mahkemeler bağımsızdır vs. diyor. Öte yandan Türkiye Barolar Birliği hukukun üstünlüğünden bahsediyor. Deniz Yücel sürecinde de Almaya ile aynı durumdaydık. Siz ülkelerle olan dış politikanızı ve diplomasinizi onların vatandaşlarını tutuklayarak yürütmeye çalışırsanız bunun tüm ülke için sonuçları olur. Bunu hangi ülke yaparsa yapsın böyle bir dış politika kabul edilemez. İnsanların dış politikaya pazarlık konusu yapmak için tutuklamak asla kabul edilemez bir insan hakları ihlalidir. ABD’nin açıkladığı yaptırımın gerçek anlamada bir ekonomik yaptırım olmadığını düşünüyorum. Daha çok sembolik ama ‘ABD’nin yaptırım uyguladığı ülkeler’ statüsüne bizi getirdiği için genel anlamdaki ekonomiye kötü etkileri olacaktır.”

TÜRKİYE EKONOMİSİNİN SIKINTILARI YAPISALDIR

Altınörs bu uygulamaların her ne kadar döviz kuru üzerinde etkisi olsa da bunların konjonktürel şeyler olduğunu vurgulayarak Türkiye’deki ekonominin esas itibariyle yapısal sıkıntılar içeresinde olduğunu dile getirdi: “Sanayi üretimi, enflasyon, faiz oranı asıl olarak buralara bakmamız lazım çünkü döviz kuru nihayetinde dalgalanmaya devam edecek. Türkiye’de üretici enflasyonu yüzde 20’yi aştı Merkez Bankası bir açıklama yaptı ama genellikle tutturamaz ve asıl rakam o tahminin en az 5 puan fazla çıkıyor. Bu yüzden yılsonunda enflasyon yüzde 20’yi aşarsa şaşırtıcı olmaz.”

TÜRKİYE BU SORUNU ÇOK FAZLA BÜYÜTMEYECEK

Türkiye’nin bu meseleyi çok uzatmayacağını düşünen Alp Altınörs, öte yandan ABD’nin de istediğini bir şekilde alacağı öngörüsünde bulunuyor: “Benim öngörüm AKP’nin bu krizi tırmandırmayacağı yönünde. Her ne kadar yapılan açıklamalar öyle olmasa da nihayetinde Türkiye’nin bu kadar zarar göreceği bir şeye girmeyeceklerdir. Rahip Brunson’un sınır dışı edileceğini düşünüyorum. ABD bu anlamda istediğini alacaktır ama Türkiye’nin burada yaşadığı bir itibar kaybı var. Mahkemelerine ve hukukuna güven duyulmayan bir ülke. Türkiye vatandaşları zaten güven duymuyordu malum sebeplerden artık dünyada da böyle tanınacak.”