Destar kadınların eliyle yeniden yaşatılıyor

Hakkari’de yok olmaya yüz tutmuş tarihi el sanatı Destar ve Cohnı kadınların eliyle yaşatılmaya devam ediliyor.

Kürtlerin binlerce yıldır buğday, mısır ve arpanın öğütülmesi için kullandığı el değirmeni (Destar) ve dibek taşı (Cohnı) olarak bilinen tarihi malzemeler Hakkari’de kadınların eliyle yeniden hayat buluyor. Bir dönem hemen hemen her evde bulunan Destar ve Cohnı, bugün yok denecek kadar azaldı. 

Hakkari kent merkezinde oturan Kadriye Pala, evlerinde bulunan Destar ve Cohnı'nin evlerinden hiç eksik olmadığını söyledi. Bu araçların geçmişten kendilerine kaldığını söyleyen Pala, bu mirası çocuklarına bırakacağını gelecek nesillerin de bunu unutmaması gerektiğini vurguladı. Elle yaptıkları ekmek ve yemeklerin daha doğal ve lezzetli olduğunu ifade eden Pala, şöyle konuştu: "Eskiden herkes kendi ununu kendisi yapardı. Bunu da Destar ve Cohnı ile yapardık. 

Buğdayımızı un haline getirmek için hem ailelerimizle hem de komşularımızla bir araya gelirdik. Yani Destar ve Cohnı bile insanları bir araya getirirdi. Ama daha sonra buğday ve mısırları öğütmek için fabrikalar çıktı. Böylece hem insanlar artık bir araya gelmemeye başladı hem de yemek ve ekmeklerdeki lezzet kalmadı. Atalarımızdan bize miras kalan bu gibi malzemelere sahip çıkıp gelecek kuşaklara aktarmalıyız."

BİN YILLIK KÜLTÜRÜMÜZ YOK OLMASIN

Teknolojiden önce insanların doğal ürünler yaparak çok daha mutlu olduğunu söyleyen Reyhan Ertuş ise, "Biz hep doğal ve lezzetli ürünlerle büyüdük ama şimdiki nesil bizim kadar şanslı değil. Taş el değirmeni eskiden boş kalmazdı. Her gün bir evin bulguru öğütülürdü. Şimdi hazır ürünler çıktığı için kimse bakmıyor bile. Herkes işin kolayına kaçıyor. 

Biz çocukluğumuzdaki, gençliğimizdeki bu kültüre sahip çıkmaya, yaşatmaya çalışıyoruz. Buğday öğütürken çok mutlu oluyoruz. Destarın olmazsa olmaz şarkısı "Destar mala ki û kiye destar mala….." gibi geleneksel şarkılarımızdan olan Kürtçe şarkılarımızı söylüyoruz. Bin yıllık kültürümüzün yok olmasını istemiyoruz. Gençlerin de kültürümüze sahip çıkmalarını istiyoruz" diye konuştu.